'n Ondersoek na bloedplaatjiefunksie met spesiale verwysing na die invloed van weefselekstrakte

[摘要] Afrikaans: Bloedplaatjies speel 'n sleutelrol by hemostase en intravas=kulêre, veral arteriële, stolling. Normaalweg kleef plaatjiesnie aan die endoteelvoering van bloedvate nie, maar is belang=rik vir die instandhouding van hierdie sellaag. Sodra dieonderliggende basaalmembraan en kollageen ontbloot word, word'n reeks beskermingsreaksies ontketen:Plaatjies kleef aan kollageen, met daaropvolgende eksplo=siewe vrylating van endogene adenosiendifosfaat (ADP) uitplaatjiegranules. Dit lei tot die vorming van 'n losseplaatjieprop as primêre hemostatiese meganisme. Diegelyktydige aktivering van bloedstolling, versnel deurplaatjie-inhoud, lei tot onomkeerbare trornbien-geïndu=seerde plaatjieklomping en fibrien-versterkte stolselkonsolidasie.Trombose kan gesien word as 'n skadelike variant van hemo=stase, gekenmerk deur 'n meer volledige verloop van hierdieproses en veral deur obstruksie van bloedvloei. Intravasku=lêre murale trombose op areas van bloedvatwandbesering eninkorporasie van die trombus in die arteriële intima-laagspeel 'n belangrike rol by die vroeë sowel as laat stadiavan die patogenese van aterosklerose. Die aterosklerotieseplaket met sy growwe, gebreekte en soms verkalkte oppervlak,dien dan as grondslag vir verdere trombose en ook plaatjietrombo-embolisme, wat as In belangrike komplikasie van hierdieernstige degeneratiewe siektetoestand beskou word.In die lig van die feit dat die plaatjie-kollageen interaksievan kardinale belang is by intravaskulêre trombose en selfsaterosklerose, is die invloed van arteriële bloedvatlae opplaatjieklomping verder ondersoek.Ekstrakte berei van Achilles-tendon, aorta-media en aortaintimais verstel tot gelykwaardige proteieninhoud (as indeksvan konsentrasie) en die klompingsdoeltreffendheid van dieekstrakte in 'n EEL-klompingsmeter, as verandering in optiesedigtheid van plaatjieryk-plasma (PRP) bepaal. Geen kwanti=tatiewe verskille in die klompingsaktiwiteit van Achillestendonen aorta-media is aangetoon nie, terwyl die intimaekstrakas klompingsinduseerder onaktief was. Met behulp vandie ensiem kollagenase is bewys dat die media se klompings=aktiwiteit spesifiek kollageen-afhanklik was.Dat arteriële intima nie oor klompingsaktiwiteit beskik hetnie, was verrassend aangesien hierdie laag kollageen sowelas basaalm~mbraan bevat. Preinkubasie van kollageen metintima, en ook ADP met intima, het hierdie induseerders seaggregasievermoë geinhibeer. In intima was daar dus 'n in=hibitor van plaatjieklomping aanwesig. Met voldoende konsen=trasies van intima-ekstrak kon ADP-geinduseerde klompingtotaal geinhibeer word, terwyl dié van kollageen slegs totmaksimum 80% opgehef kon word. Die geaardheid van hierdieinhibitor is verder ondersoek.Met papier kromatografiese analise van die intima-ekstrakkon geen adenosien, die belangrikste fisiologiese inhibitorvan p1aatjie-k10mping, aangetoon word nie.Proewe waar die intima-ekstrak en ADP saam geïnkubeer is endeelvolumes van die mengsel daarna papier-kromatografies enmet hoë-spanning elektroforese, geskei is, het In tydafhanklikesekwensië1e afbraak van ADP na adenosienmonofosfaat (AMP), ade=nosien, inosien en hipoxantien, getoon. Dit is bekend datADP op vergelykbare wyse deur 'n p1asma-ensiemste1se1 afge=breek kan word. Die twee stelsels verskil skynbaar: Inteenstelling met die plasma-stelsel het intima-geïnduseerdeADP afbraak gelei tot hoër AMP-vlakke en vertraagde vormingvan hipoxantien. Inhibisie van ADP-geïnduseerde klompingwas dan die gevolg van ADP afbraak deur intima en die vraaghet ontstaan of inhibisie van kollageen-geïnduseerde klompingook aan ADP-afbraak gekoppel kon word. Opeenvolgende toevoeging van eers intima-e~rak en daarnakollageen by PRP het inhibisie van soortgelyke orde teweeg=gebring as wanneer intima en kollageen voorafgemeng en danby PRP gevoeg is. Adrenalien en trombien, induseerders metklompingsvermoë wat, soos kollageen, ook deels op vrylating. van plaatjie-ADP berus, het met intima 'n soortgelyke inhibisiediepatroon gewys. Hierdie inhibisie verskil van~patroon waaropadenosien plaatjieklomping teenhou.Die resultaat van hierdie proewe dui daarop dat die kinetikavan ADP-afbraak deur die intima-ekstrak (in teenstelling metdié van plasma) van so 'n aard is dat dit in staat is omendogene ADP, vanaf die vrylatingsreaksie, te vernietigvoordat hierdie ADP plaatjieklomping kan induseer.Dat kollageen-geïnduseerde klomping tot In maksimum van on=geveer 80% geïnhibeer kan word, is 'n aanduiding dat hierdieklomping uit verskeie fases bestaan. Na 'n latente periode,die lengte waarvan verband hou met die kollageen-konsentrasie,vind die klompingsfase plaas. Hierdie fase berus grotendeels·(ongeveer 80% van die totaal) op die effek van ADP losgelaatuit plaatjie-granules, en kan deur die intima-ekstrak opge=diehef word. Die kleiner komponent vanAklompingsfase (ongeveer20% van die totaal) kan nie deur ADP-afbraak inhibeer wordnie en is dus waarskynlik aan 'n direkte kollageen-effek toete skryf. Die hipotese word gestel dat intima 'n belangrike rol mag speelby die bepaling van die uiteindelike grootte van die plaatjieaggregaatwat op In bloedvatbesering volg. Wanneer die be=sering omvangryk is met prominente kollageen-geïnduseerde plaatjieklomping en kontak-aktivering van die stollingsmeganisme,sal bovermelde ADP-afbraak deur intima die hemostatiese reak~sie waarskynlik min beïnvloed. By die geringe slytasie-traumawaaraan die bloedvatendoteel voortdurend blootgestel is, salhemostase deur hierdie ADP-afbraak moontlik effektief totklewing en minimale klomping beperk word. ADP-onafhanklikekollageen-geïnduseerde klomping sou dan genoegsaam kon weesom aan die benodigdhede van die helingsproses te voldoen sonderdat die bykomstige skadelike komplikasies van trombose en em=bolisme uitgelok word.Dit sou belangwekkend wees indien vroeë ateroom met verminderdeof vertraagde intimale ADP-afbraak geassosieerd is. Minimaletrauma sal dan tot meer.uitgesproke klomping, groter aggregateen moontlik trombose lei. Inkorporasie van hierdie plaatjie=trombi in die arteriële wand sal dan die aterosklerotieseplaket en sy bekende patologiese implikasies tot gevolg hê.In voorlopige steekproewe waar gesonde en ateromateuse intimaekstraktemet ADP geïnkubeer is, kon 'n verskil in ADP-half=leeftyd nie aangetoon word nie. Die eksperimentele modelbehoort egter verder uitgebou en die probleem uitvoerig onder=soek te word.

[发布机构] University of the Free State